Ăn chay ảnh hưởng thế nào đến người bệnh tiểu đường
Bệnh tiểu đường là một căn bệnh mãn tính ảnh hưởng đến cách cơ thể bạn sử dụng insulin.
Insulin là một loại hormone giúp cơ thể bạn sử dụng glucose (đường) làm năng lượng. Khi bạn mắc bệnh tiểu đường, cơ thể bạn không thể sản xuất đủ insulin hoặc không thể sử dụng insulin một cách hiệu quả. Điều này có thể dẫn đến lượng đường trong máu cao, có thể gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, bao gồm bệnh tim, đột quỵ, mù lòa và suy thận.
Ăn chay là một chế độ ăn uống không bao gồm thịt, cá, gia cầm hoặc các sản phẩm từ động vật khác. Có nhiều loại chế độ ăn chay khác nhau, từ chế độ ăn thuần chay (không ăn bất kỳ sản phẩm nào từ động vật) đến chế độ ăn bán chay (ăn một lượng nhỏ thịt hoặc các sản phẩm từ động vật).
Nghiên cứu đã chỉ ra rằng ăn chay có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường. Một nghiên cứu cho thấy những người ăn chay có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2 thấp hơn 23% so với những người ăn thịt.
Lý do ăn chay giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường
Giảm lượng calo
Giảm calo làm giảm nguy cơ bệnh tiểu đường vì nó giúp giảm lượng mỡ trong cơ thể. Mỡ thừa là một yếu tố nguy cơ chính của bệnh tiểu đường loại 2, vì nó có thể dẫn đến insulin kháng, một tình trạng khiến cơ thể khó sử dụng insulin để chuyển hóa glucose thành năng lượng.
Insulin là một loại hormone do tuyến tụy tiết ra. Nó giúp cơ thể sử dụng glucose từ thức ăn làm năng lượng. Khi insulin kháng, các tế bào trong cơ thể không thể sử dụng insulin một cách hiệu quả. Điều này dẫn đến lượng đường trong máu cao, một tình trạng được gọi là tiền tiểu đường hoặc tiểu đường loại 2.
Giảm cân có thể giúp cải thiện insulin kháng và giảm lượng đường trong máu. Một nghiên cứu cho thấy giảm cân từ 5-10% có thể cải thiện insulin kháng ở những người thừa cân hoặc béo phì.
Ăn chay thường dẫn đến giảm lượng calo nạp vào vì nó loại bỏ các nguồn thực phẩm giàu calo như thịt, trứng và sữa. Một nghiên cứu cho thấy những người ăn chay có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2 thấp hơn 23% so với những người không ăn chay.
Ngoài việc giảm cân, ăn chay cũng có thể mang lại những lợi ích khác cho sức khỏe có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2, chẳng hạn như:
- Giảm huyết áp
- Giảm cholesterol LDL “xấu”
- Tăng cholesterol HDL “tốt”
- Giảm viêm
Tuy nhiên, không phải tất cả những người ăn chay đều giảm cân. Điều quan trọng là phải ăn một chế độ ăn chay lành mạnh, đầy đủ dinh dưỡng để giảm cân và cải thiện sức khỏe tổng thể.
Ăn chay thường dẫn đến giảm lượng calo nạp vào. Điều này có thể giúp giảm cân, vốn là một yếu tố nguy cơ chính của bệnh tiểu đường loại 2.
Giảm lượng chất béo bão hòa
Chế độ ăn chay thường chứa ít chất béo bão hòa hơn chế độ ăn thịt. Chất béo bão hòa có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2.
Chất béo bão hòa là một loại chất béo không bão hòa, có cấu trúc phân tử thẳng. Chúng thường được tìm thấy trong các sản phẩm động vật như thịt, trứng, sữa và các chế phẩm từ sữa. Chất béo bão hòa có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2 theo một số cách:
- Chất béo bão hòa có thể làm tăng mức cholesterol LDL “xấu”. Cholesterol LDL được coi là “xấu” vì nó có thể tích tụ trong động mạch và dẫn đến xơ vữa động mạch. Xơ vữa động mạch có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim, đột quỵ và các bệnh tim mạch khác.
- Chất béo bão hòa có thể làm giảm mức cholesterol HDL “tốt”. Cholesterol HDL được coi là “tốt” vì nó giúp loại bỏ cholesterol LDL ra khỏi cơ thể. Mức cholesterol HDL thấp có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch.
- Chất béo bão hòa có thể làm tăng insulin kháng. Insulin là một loại hormone do tuyến tụy tiết ra. Nó giúp cơ thể sử dụng glucose từ thức ăn làm năng lượng. Insulin kháng là một tình trạng khiến các tế bào trong cơ thể không thể sử dụng insulin một cách hiệu quả. Điều này dẫn đến lượng đường trong máu cao, một tình trạng được gọi là tiền tiểu đường hoặc tiểu đường loại 2.
Chế độ ăn chay thường chứa ít chất béo bão hòa hơn chế độ ăn thịt vì chúng không bao gồm các sản phẩm động vật, là nguồn cung cấp chất béo bão hòa chính. Thay vào đó, chế độ ăn chay thường dựa trên thực vật, chẳng hạn như trái cây, rau, ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu và hạt. Những thực phẩm này thường chứa ít chất béo bão hòa và nhiều chất dinh dưỡng có lợi khác, chẳng hạn như chất xơ, vitamin và khoáng chất.
Một nghiên cứu năm 2018 cho thấy những người ăn chay có mức cholesterol LDL thấp hơn 20% so với những người ăn thịt. Nghiên cứu cũng cho thấy những người ăn chay có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2 thấp hơn 23% so với những người ăn thịt.
Do đó, việc giảm lượng chất béo bão hòa nạp vào là một cách quan trọng để giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2. Một cách để làm điều này là chuyển sang chế độ ăn chay.
Tăng lượng chất xơ
Chế độ ăn chay thường chứa nhiều chất xơ hơn chế độ ăn thịt. Chất xơ có thể giúp kiểm soát lượng đường trong máu.
Chế độ ăn chay thường chứa nhiều chất xơ hơn chế độ ăn thịt vì chúng dựa trên thực vật, chẳng hạn như trái cây, rau, ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu và hạt. Những thực phẩm này thường chứa nhiều chất xơ hơn các sản phẩm động vật.
Chất xơ có thể giúp kiểm soát lượng đường trong máu
- Chất xơ làm chậm quá trình tiêu hóa carbohydrate. Carbohydrate là một loại đường được tìm thấy trong thực phẩm. Khi carbohydrate được tiêu hóa, chúng được chuyển hóa thành glucose, một loại đường được cơ thể sử dụng làm năng lượng. Chất xơ làm chậm quá trình tiêu hóa carbohydrate, điều này có thể giúp ngăn chặn lượng đường trong máu tăng đột biến sau khi ăn.
- Chất xơ giúp ngăn chặn quá trình hấp thụ glucose. Chất xơ có thể gắn kết với glucose trong đường tiêu hóa, điều này có thể giúp ngăn chặn quá trình hấp thụ glucose vào máu.
- Chất xơ giúp tăng sản xuất insulin. Insulin là một loại hormone do tuyến tụy tiết ra. Nó giúp cơ thể sử dụng glucose từ thức ăn làm năng lượng. Chất xơ có thể giúp tăng sản xuất insulin, điều này có thể giúp kiểm soát lượng đường trong máu.
Một nghiên cứu năm 2016 cho thấy những người ăn chay có lượng đường trong máu sau bữa ăn thấp hơn 20% so với những người ăn thịt. Nghiên cứu cũng cho thấy những người ăn chay có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2 thấp hơn 23% so với những người ăn thịt.
Do đó, việc tiêu thụ nhiều chất xơ là một cách quan trọng để kiểm soát lượng đường trong máu. Một cách để làm điều này là chuyển sang chế độ ăn chay.
Giảm lượng chất béo chuyển hóa
Chế độ ăn chay thường chứa ít chất béo chuyển hóa hơn chế độ ăn thịt. Chất béo chuyển hóa có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2.
Chế độ ăn chay thường chứa ít chất béo chuyển hóa hơn chế độ ăn thịt vì chất béo chuyển hóa là những loại chất béo có trong các nguồn thực phẩm từ động vật, như bơ, phô mai, sữa, thịt, cá… Chất béo chuyển hóa có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2 vì nó có thể kích thích sự tăng glucose trong máu và làm giảm khả năng của tuyến tụy tiết insulin. Insulin là một hormone quan trọng giúp glucose vào các tế bào để sản sinh năng lượng. Khi cơ thể thiếu insulin hoặc không phản ứng hiệu quả với insulin, glucose sẽ tích tụ trong máu và gây ra các biến chứng nguy hiểm cho tim mạch, thận, mắt và não.
Tăng lượng chất chống oxy hóa
Chế độ ăn chay thường chứa nhiều chất chống oxy hóa hơn chế độ ăn thịt. Chất chống oxy hóa có thể giúp bảo vệ các tế bào khỏi bị hư hại, có thể là một yếu tố góp phần gây ra bệnh tiểu đường loại 2.
Chất chống oxy hóa là những hợp chất có thể giúp bảo vệ tế bào khỏi bị hư hại do các gốc tự do. Gốc tự do là những phân tử không ổn định có thể gây ra stress oxy hóa, một tình trạng có thể dẫn đến tổn thương tế bào và bệnh tật.
Chế độ ăn chay thường chứa nhiều chất chống oxy hóa hơn chế độ ăn thịt vì chúng dựa trên thực vật, chẳng hạn như trái cây, rau, ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu và hạt. Những thực phẩm này thường chứa nhiều chất chống oxy hóa hơn các sản phẩm động vật.
Một số loại thực phẩm giàu chất chống oxy hóa bao gồm:
- Trái cây: quả việt quất, quả mâm xôi, quả dâu tây, cam, quýt
- Rau: cải xoăn, bông cải xanh, ớt chuông, cà chua, hành tây
- Ngũ cốc nguyên hạt: yến mạch, gạo lứt, quinoa
- Các loại đậu: đậu nành, đậu đen, đậu xanh
- Hạt: hạt chia, hạt óc chó, hạt hạnh nhân
Chất chống oxy hóa có thể giúp ngăn ngừa hoặc làm chậm sự phát triển của nhiều loại bệnh, bao gồm:
- Ung thư
- Bệnh tim
- Bệnh Alzheimer
- Bệnh Parkinson
- Bệnh tiểu đường
Một nghiên cứu năm 2018 cho thấy những người ăn chay có mức chất chống oxy hóa trong máu cao hơn 20% so với những người ăn thịt. Nghiên cứu cũng cho thấy những người ăn chay có nguy cơ mắc bệnh tim thấp hơn 23% so với những người ăn thịt.
Do đó, việc ăn nhiều thực phẩm giàu chất chống oxy hóa là một cách quan trọng để bảo vệ sức khỏe. Một cách để làm điều này là chuyển sang chế độ ăn chay.
Thực phẩm giảm tiểu đường, tăng lượng chất chống oxy hóa
- Trái cây và rau: Trái cây và rau là nguồn cung cấp chất chống oxy hóa dồi dào. Một quả chuối cỡ trung bình chứa khoảng 100 mg vitamin C, một loại chất chống oxy hóa quan trọng. Một chén cải xoăn nấu chín chứa khoảng 1,2 gram vitamin K, một loại chất chống oxy hóa khác giúp bảo vệ xương.
- Ngũ cốc nguyên hạt: Ngũ cốc nguyên hạt chứa chất xơ, vitamin và khoáng chất, bao gồm cả chất chống oxy hóa. Một chén yến mạch nấu chín chứa khoảng 200 mg vitamin E, một loại chất chống oxy hóa hòa tan trong chất béo.
- Các loại đậu: Các loại đậu là một nguồn protein tuyệt vời và cũng chứa nhiều chất chống oxy hóa. Một chén đậu lăng nấu chín chứa khoảng 100 mg folate, một loại vitamin B đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ tế bào khỏi bị hư hại.
- Hạt: Hạt là một nguồn chất xơ, protein và chất béo lành mạnh tuyệt vời. Chúng cũng là một nguồn chất chống oxy hóa tốt. Một ounce hạt chia chứa khoảng 5 gram chất xơ, cũng như các chất chống oxy hóa như vitamin E, omega-3 và anthocyanin.
Để tối đa hóa lượng chất chống oxy hóa mà bạn nhận được từ chế độ ăn chay, hãy ăn nhiều loại trái cây, rau, ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu và hạt.
Ăn chay là một lựa chọn lối sống lành mạnh có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường. Nếu bạn đang cân nhắc việc ăn chay, hãy nói chuyện với bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để đảm bảo bạn nhận được tất cả các chất dinh dưỡng cần thiết.