Để gặt hái được những lợi tích to lớn và mang đến hiệu quả khi ăn chay. Chúng ta cần cung cấp đầy đủ cho mình nguồn dinh dưỡng cần thiết nhất. Dưới đây là nguyên tắc cơ bản khi ăn chay để tạo sự cân đối và bảo đảm nguồn dinh dưỡng cho cơ thể và cho một sức khỏe tốt.
Dù theo loại nào thì dưới góc độ dinh dưỡng cũng phải hội đủ ba nguyên tắc cơ bản khi ăn chay sau:
Thứ nhất :
Ăn đa dạng nhiều loại thực phẩm. Trong khẩu phần ăn hằng ngày, nếu thiếu một thành phần nào đó lâu dài sẽ dễ gây bệnh. Như thiếu các loại vitamin A, B2, C, D, E, chất xơ có thể dẫn đến ung thư ruột và dạ dày. Nên nhớ là không có bất kỳ một loại thực phẩm đơn độc nào bao hàm đầy đủ các chất dinh dưỡng mà cơ thể cần đến. Chẳng hạn như cam, cho nhiều sinh tố C nhưng lại không có sinh tố B12.
Có một số người ăn chay lo ngại rằng. Chế độ ăn chay dù bất cứ loại nào cũng sẽ ảnh hưởng không tốt đối với sức khoẻ do không đầy đủ chất đạm. Điều này hoàn toàn không đúng. Vì các nhà dinh dưỡng cho biết. Hàm lượng chất đạm trong chế độ ăn chay nhiều hơn nhu cầu dinh dưỡng đòi hỏi. Tuy nhiên thức ăn có nguồn gốc thực vật tuy giàu chất đạm. Nhưng có loại lại không đầy đủ acid amin thiết yếu (ngoại trừ đậu nành). Thí dụ như lysine có trong gạo, bắp, lúa mì. Threonine có trong gạo, tryptophan có trong bắp và methionine trong các loại đậu.
Vì thế các nhà dinh dưỡng khuyến cáo người ăn chay. Nên sử dụng đa dạng các loại chất đạm thực vật cho cân đối về mặt dinh dưỡng. Thí dụ như xôi gạo lức nấu với đậu đen, đậu đỏ hay hạt sen, ăn với muối mè. Bánh mì lát nâu phết bơ đậu phụng, súp đậu lentil, đậu lima, đậu đen hay đậu đỏ ăn với bánh mì nâu. Cơm gạo lức nấu với đậu trắng, đậu xanh, đậu ngự hay đậu đỏ. Hỗn hợp như thế vừa ngon lại vừa bổ.
Thứ hai :
Ăn các loại thực phẩm càng ít chế biến hoặc chưa chế biến càng có lợi về dinh dưỡng. Cứ qua một lần chế biến thì chất dinh dưỡng của thực phẩm lại giảm đi do quá trình chuyển hoá. Ví dụ như gạo được chế biến cho trắng. Qua quá trình đánh bóng gạo đã làm mất đi rất nhiều chất dinh dưỡng nằm ngoài vỏ hạt gạo. Các loại ngũ cốc khác cũng vậy và thực phẩm tươi tốt hơn thực phẩm đóng hộp.
Thứ ba :
Ăn chừng mực, tức là không nên ăn quá nhiều một loại thực phẩm hoặc ăn quá ít một loại. Không ăn quá no hoặc để quá đói và tránh ăn nhanh, nuốt vội. Chỉ một loại thực phẩm từ thực vật không thể cung cấp đầy đủ nguồn dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể. Nếu tập trung vào một loại thực phẩm và ăn chúng quá nhiều sẽ gây ra việc thừa hoặc thiếu chất. Ảnh hưởng không tốt tới sức khỏe.
Một số người vẫn lầm tưởng ăn chay sẽ thiếu dinh dưỡng. Nhưng thực tế khoa học đã chứng minh không phải như vậy. Việc thiếu dinh dưỡng và gây ra một số bệnh là do chúng ta đã ăn không đúng cách. Vì thế yếu tố cân bằng dinh dưỡng là điều cần thiết.
Tổ chức ăn chay Hoa Kỳ đề nghị chúng ta nên ăn nhiều thực phẩm loại whole grains. Như gạo lức, bánh mì nâu, cereals, các loại ngũ cốc chưa biến chế, rau đậu, trái cây tươi. Ăn ít những thức ăn có chứa nhiều chất béo, chất ngọt và chất muối. Một vị bác sĩ chuyên khoa về dinh dưỡng đề nghị một tỷ lệ hợp lý về dinh dưỡng chay là 4/6 hay 3/7 để chúng ta dễ nhớ. Tỷ lệ này có nghĩa là 4 phần hay 3 phần whole grains và ngũ cốc loại ít biến chế hay chưa biến chế và 6 phần hay 7 phần rau, đậu, trái cây tươi.
Việc ăn chay sẽ giúp chúng ta gặt hái được nhiều điều trong cuộc sống. Hãy chọn cho mình một chế độ phù hợp theo nguyên tắc cơ bản khi ăn chay với nguồn thực phẩm chứa nhiều dinh dưỡng tốt nhất nhé.
Tham khảo: thienvienhoasen.org